In Nederland zijn we dol op kaas. Wie belegt er nou niet dagelijks een boterham met dit goudgele zuivelproduct? Maar hoe lang bestaat kaas eigenlijk al? En hoe ontdekten mensen dat je van melk kaas kon maken? In deze blog duiken we in de geschiedenis van kaas.
Mensen maken al heel lang kaas. Waarschijnlijk ontdekten nomaden zo’n zesduizend jaar geleden bij toeval hoe melk kaas kon worden. Melk werd in die tijd namelijk vaak bewaard in kalvermagen, en op reis schudde deze melk heen en weer in de maag. Van nature bevat de maagwand van een kalf enzymen, die de zure melk tijdens de reis veranderde in een vast (de wrongel, ofwel kaas) en vloeibaar (wei) gedeelte. En zo kreeg je onderweg een zuivelproduct dat je kon bewaren én eten natuurlijk!
Zelfs Julius Caesar viel het op
In Nederland zijn de eerste bewijzen dat er kaas werd gemaakt uit 800 voor Christus. Uit die periode zijn namelijk aardewerken potjes met gaatjes gevonden, waarin de wrongel uitlekte en kon drogen. Julius Caesar viel het trouwens ook op dat er in deze contreien weinig akkerbouw was en dat er veel kaas, melk en vlees op het menu stonden. Dat heeft hij in 57 voor Christus in zijn dagboek geschreven.
Door de eeuwen heen: Nederland kaasland
Vanwege de natte bodem zijn vooral de provincies Friesland, Noord- en Zuid-Holland door de eeuwen heen het meest geschikt geweest voor het houden van melkvee. De boeren maakten de kaas meestal zelf op de boerderij en verkochten deze dan vaak in de stad.
In de middeleeuwen verscheepten de Nederlanders al kaas naar het buitenland, bijvoorbeeld vanaf de nog altijd beroemde Waag in Alkmaar. Vanaf de Gouden Eeuw kun je zeggen dat we in het buitenland bekend stonden als een écht kaasland, en sinds een aantal jaar zijn we uiteraard ook een Keesland!
Leuke weetjes
- Per persoon eten we in Nederland zo’n 21 kilo kaas per jaar.
- In 2016 produceerden we in Nederland bijna 900 miljoen kilo kaas, waarvan we zo’n 800 miljoen kilo exporteren naar het buitenland.
- Al zijn we wereldwijd een van de grootste exporteurs van kaas, qua consumptie zijn we níet de grootste kaaskoppen (wat je misschien wel zou verwachten…): in Frankrijk en in Duitsland staat kaas in alle soorten nog veel vaker op het menu dan in Nederland.
- Wil je meer weten over het proces van kaasmaken, kijk dan bij ‘Hoe maken wij Kees?’ (namelijk op dezelfde manier als kaas!).
Bronnen: wikipedia en zuivelonline.nl